Khử trùng nhà cửa là thói quen cần thiết để duy trì môi trường sống lành mạnh, đặc biệt trong giai đoạn nhiều dịch bệnh. Việc lựa chọn đúng cách khử trùng nhà cửa sẽ giúp bạn loại bỏ vi khuẩn, nấm mốc, hạn chế nguy cơ dị ứng và mang lại sự yên tâm cho cả gia đình. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn các phương pháp khử khuẩn tự nhiên, tiết kiệm chi phí nhưng vẫn đảm bảo an toàn và hiệu quả tối đa.

1. Vì sao cần khử trùng nhà cửa thường xuyên?

Khử trùng nhà cửa không chỉ đơn thuần là việc lau dọn thông thường mà còn là bước quan trọng để loại bỏ vi khuẩn, virus và các yếu tố gây hại tiềm ẩn. Việc thực hiện thường xuyên mang lại nhiều lợi ích thiết thực:

1.1. Ngăn ngừa vi khuẩn, virus gây bệnh

Trong môi trường sống hằng ngày, các loại vi khuẩn và virus có thể bám trên nhiều bề mặt quen thuộc như tay nắm cửa, bàn ghế, sàn nhà, thậm chí tồn tại trong không khí. Nếu không được khử trùng đúng cách, chúng dễ dàng lây lan và gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm như cảm cúm, viêm đường hô hấp, tiêu chảy hoặc các bệnh ngoài da. Đặc biệt, sau đại dịch COVID-19, khái niệm khử trùng nhà cửa càng trở nên quen thuộc và cần thiết hơn bao giờ hết, nhằm phòng tránh dịch bệnh tái bùng phát và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

1.2. Bảo vệ sức khỏe cho trẻ nhỏ, người già và người có sức đề kháng yếu

Trẻ em thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với sàn nhà và đồ chơi – những nơi tiềm ẩn nhiều vi khuẩn. Trong khi đó, người cao tuổi hoặc những người có bệnh nền, hệ miễn dịch suy yếu lại rất dễ bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi sống trong môi trường chứa nhiều mầm bệnh.

Khử trùng định kỳ chính là biện pháp hữu hiệu để giảm thiểu rủi ro, tạo môi trường an toàn, bảo vệ những đối tượng dễ bị tổn thương nhất trong gia đình.

1.3. Giảm thiểu nấm mốc và dị ứng

Nấm mốc là tác nhân phổ biến ở những khu vực ẩm thấp như nhà tắm, bếp, gầm tủ hoặc góc tường. Chúng không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn là nguyên nhân dẫn đến các bệnh hô hấp như viêm mũi dị ứng, hen suyễn hay kích ứng da. Việc kết hợp khử trùng nhà cửa với thông gió thường xuyên sẽ giúp hạn chế tối đa sự phát triển của nấm mốc, giữ cho bầu không khí trong nhà luôn trong lành.

1.4. Tạo không gian sống thoáng đãng, nâng cao chất lượng cuộc sống

Một ngôi nhà sạch khuẩn, không có mùi ẩm mốc sẽ mang đến cảm giác thư giãn, thoải mái cho các thành viên sau một ngày dài làm việc và học tập. Điều này không chỉ cải thiện tâm lý mà còn góp phần hình thành thói quen sống lành mạnh, khoa học và cân bằng.

2. Cách khử trùng nhà cửa hiệu quả bằng các phương pháp tự nhiên

Khử trùng bằng nguyên liệu tự nhiên là lựa chọn phù hợp cho những gia đình muốn đảm bảo sự an toàn, tiết kiệm và thân thiện với môi trường. Mặc dù hiệu quả diệt khuẩn có thể không mạnh bằng hóa chất chuyên dụng nhưng đây là giải pháp lành tính, đặc biệt thích hợp khi trong nhà có trẻ nhỏ, người già hoặc thú cưng.

2.1. Khử trùng bằng nước sôi và hơi nước nóng

Cách thực hiện:

• Đun sôi nước và tráng trực tiếp lên bát, đũa, muỗng, dao thớt để tiêu diệt vi khuẩn.
• Với đồ vải như khăn tắm, ga giường, bạn có thể ngâm trong nước sôi khoảng 5–10 phút trước khi giặt.
• Dùng bàn là hơi nước hoặc máy xông hơi mini để diệt khuẩn trên quần áo, rèm cửa, sofa vải.

Khu vực phù hợp:

• Nhà bếp: bát đũa, thớt, dao kéo.
• Phòng ngủ: ga giường, gối, chăn.
• Phòng khách: rèm cửa, ghế sofa bọc vải

Ưu điểm:

• Diệt vi khuẩn nhanh, không cần hóa chất, an toàn tuyệt đối.
• Dễ thực hiện và không tốn kém.

Lưu ý: không áp dụng cho đồ nhựa kém chất lượng hoặc vật liệu dễ biến dạng dưới nhiệt.

2.2. Sử dụng tinh dầu kháng khuẩn để làm sạch không gian sống

Các loại tinh dầu phổ biến:

• Tinh dầu sả chanh: khử mùi, xua muỗi.
• Tinh dầu tràm trà: kháng khuẩn, phòng ngừa nấm mốc.
• Tinh dầu bạc hà: tạo cảm giác mát mẻ, sạch sẽ.
• Tinh dầu oải hương: khử khuẩn nhẹ, giúp thư giãn tinh thần.

Cách dùng:

• Khuếch tán tinh dầu: nhỏ 3 - 5 giọt tinh dầu vào máy khuếch tán để lan tỏa hương thơm và tiêu diệt vi khuẩn trong không khí.
• Pha loãng để lau dọn: trộn 10 giọt tinh dầu với 200ml nước, dùng khăn sạch hoặc bình xịt để lau bàn ghế, tay nắm cửa.
• Ngâm giặt: thêm vài giọt tinh dầu vào nước giặt ga gối, khăn tắm để tăng khả năng diệt khuẩn.

Lưu ý: tinh dầu nguyên chất khá đậm đặc, nên pha loãng để tránh gây kích ứng da hoặc đường hô hấp.

2.3. Giấm, chanh và baking soda - bộ ba khử mùi, diệt khuẩn tự nhiên

Đây được xem là “bộ ba quyền lực” trong việc làm sạch, khử mùi và diệt khuẩn nhờ tính axit nhẹ, khả năng kháng khuẩn tự nhiên và cơ chế trung hòa mùi hôi. Ưu điểm lớn nhất của các thành phần anfy là an toàn cho sức khỏe, nguyên liệu dễ tìm trong bếp và có giá thành rất rẻ.

1 - Giấm trắng

Công dụng:

• Axit axetic trong giấm giúp diệt khuẩn, tẩy cặn bẩn, mảng bám.
• Khả năng khử mùi rất tốt, đặc biệt với tủ lạnh, thùng rác.

Cách dùng:

• Nhà bếp: Pha giấm với nước tỉ lệ 1:1, dùng khăn lau bề mặt bếp, kệ bếp, tay nắm tủ.
• Tủ lạnh: Đặt một bát nhỏ giấm bên trong 1–2 ngày để hút mùi hôi.
• Nhà tắm: Đổ giấm trực tiếp vào bồn cầu, để 15 phút rồi cọ rửa giúp diệt khuẩn và khử mùi.

2 - Chanh tươi

Công dụng:

• Chứa axit citric có tác dụng kháng khuẩn, khử mùi tanh, làm sáng bề mặt kim loại.
• Tạo hương thơm tươi mát, dễ chịu.

Cách dùng:

• Dao thớt: Cắt đôi quả chanh, chà trực tiếp lên bề mặt thớt để khử mùi tanh thịt cá.
• Không khí: Đun sôi vài lát chanh trong nồi nước, để hơi nước lan tỏa giúp khử mùi ẩm mốc trong phòng.
• Bồn rửa inox: Vắt nước cốt chanh trực tiếp và chà bằng miếng bọt biển để làm sáng bóng bề mặt.

3 - Baking soda

Công dụng:

• Trung hòa axit, hấp thụ mùi hôi, có tính tẩy rửa nhẹ.
• Hiệu quả với các vết bẩn cứng đầu và mùi ẩm mốc.

Cách dùng:

• Cống thoát nước: Rắc 2 muỗng baking soda xuống cống, sau đó đổ giấm để tạo phản ứng sủi bọt, giúp thông tắc và diệt khuẩn.
• Nhà tắm: Rắc bột lên gạch ẩm, để 10 phút rồi chà sạch vết ố vàng, nấm mốc.
• Tủ lạnh: Đặt một hộp baking soda mở nắp bên trong để hút mùi lâu dài.

4 - Kết hợp bộ ba giấm, chanh và baking soda

• Pha hỗn hợp gồm: ½ cốc giấm + 2 muỗng baking soda + nước cốt 1 quả chanh + 500ml nước ấm.
• Đổ vào bình xịt, dùng như dung dịch tẩy rửa đa năng cho: mặt bếp, bàn ăn, tay nắm cửa, bồn rửa, bồn cầu.

3. Khử trùng nhà cửa bằng dung dịch chuyên dụng

Bên cạnh các nguyên liệu tự nhiên, nhiều gia đình lựa chọn dung dịch chuyên dụng vì hiệu quả nhanh và khả năng diệt khuẩn mạnh. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, bạn cần hiểu rõ đặc tính của từng loại dung dịch. Hiện nay có những loại dung dịch khử trùng phổ biến sau:

• Nước lau sàn khử khuẩn: chứa hoạt chất diệt khuẩn, có hương thơm, dùng cho sàn nhà, phòng khách, bếp, nhà tắm; tuy nhiên có thể gây kích ứng cho trẻ nhỏ hoặc thú cưng nếu tiếp xúc nhiều.
• Xịt khử khuẩn: dạng chai xịt tiện lợi, dùng để làm sạch bề mặt bàn ghế, tay nắm cửa, đồ dùng cá nhân; hiệu quả ngắn hạn, không tối ưu cho diện tích lớn.
• Dung dịch cồn (ethanol, isopropyl alcohol 70%): hiệu quả cao với virus, vi khuẩn trên tay và bề mặt kim loại, nhựa; tuy nhiên dễ cháy, không dùng được trên bề mặt gỗ, sơn.
• Dung dịch Clo (NaOCl): hiệu quả cao, diệt khuẩn tốt nhưng mùi nồng, có thể gây hại cho da, hỏng vải và kim loại.
• Dung dịch Hydrogen Peroxide (H₂O₂): có khả năng diệt khuẩn, khử mùi, an toàn hơn Clo nhưng có giá thành cao hơn và cần bảo quản cẩn thận để tránh phân hủy.

Hướng dẫn sử dụng dung dịch khử trùng an toàn, đúng liều lượng:

• Đọc kỹ hướng dẫn trên nhãn sản phẩm trước khi pha hoặc sử dụng.
• Dùng đúng nồng độ khuyến cáo: Ví dụ không cần pha loãng cồn 70 độ nhưng cần phải pha loãng dung dịch Clo hoặc H₂O₂.
• Đeo găng tay, khẩu trang khi tiếp xúc trực tiếp với Clo hoặc hóa chất mạnh.
• Không trộn lẫn nhiều loại dung dịch cùng lúc vì có thể sinh ra khí độc gây nguy hiểm.

Cách lựa chọn dung dịch khử trùng phù hợp cho gia đình

• Ưu tiên sản phẩm có chứng nhận an toàn từ Bộ Y tế hoặc tổ chức uy tín.
• Nhà có trẻ nhỏ, thú cưng: chọn loại ít mùi, an toàn (H₂O₂, nước lau sàn dịu nhẹ).
• Nhà gần khu vực ô nhiễm: nên dùng máy phun khử khuẩn kết hợp Clo pha loãng định kỳ.
• Chọn thương hiệu uy tín để tránh hàng giả, hàng kém chất lượng.
• Cân nhắc nhu cầu thực tế: không cần mua quá nhiều loại dung dịch, chỉ cần 2–3 loại cơ bản là đủ.

4. Sử dụng thiết bị hiện đại để khử trùng nhà cửa như thế nào?

Trong nhiều trường hợp, việc lau dọn và dùng nguyên liệu tự nhiên có thể chưa đủ để loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn, nấm mốc và bụi mịn trong không khí. Trong trường hợp này, bạn có thể cân nhắc đầu tư các thiết bị có tác dụng khử trùng. Tuy nhiên, cần lưu ý lựa chọn thương hiệu uy tín, có chứng nhận kiểm định rõ ràng và bảo dưỡng thiết bị thường xuyên để đảm bảo hiệu quả lâu dài.

Một số loại máy phổ biến:

4.1. Máy lọc không khí có đèn UV – giải pháp làm sạch không khí

Công dụng:

• Bộ lọc HEPA giữ lại bụi mịn, phấn hoa, lông thú cưng.
• 
  
• Đèn UV tích hợp có khả năng tiêu diệt vi khuẩn, virus trôi nổi trong không khí.
• Giúp giảm mùi hôi từ thuốc lá, thú cưng, thức ăn.

Đối tượng nên dùng:

• Người sống ở khu vực ô nhiễm, nhiều bụi mịn.
• Gia đình có trẻ nhỏ, người bị dị ứng, viêm mũi, hen suyễn.
• Nhà nuôi thú cưng để hạn chế lông và mùi.

Cách dùng: Đặt máy ở phòng khách hoặc phòng ngủ, đóng kín cửa khi bật để đạt hiệu quả lọc tối ưu.

4.2. Đèn UV diệt khuẩn cầm tay - tiện lợi cho bề mặt nhỏ

Công dụng:

• Tiêu diệt vi khuẩn, virus trên các bề mặt như bàn làm việc, điện thoại, bàn phím, tay nắm cửa, điều khiển TV.
• Nhỏ gọn, dễ mang theo khi đi du lịch hoặc công tác.

Hướng dẫn sử dụng:

• Bật đèn và chiếu trực tiếp cách bề mặt 3 - 5cm trong 10 - 20 giây.
• Dùng trên các vật dụng ít chịu được hóa chất tẩy rửa.

Cảnh báo an toàn:

• Tuyệt đối không chiếu vào mắt, da vì tia UV có thể gây bỏng, hại mắt.
• Không dùng khi có trẻ em hoặc thú cưng ở gần.
• Bảo quản ở nơi khô ráo, tránh ẩm ướt.

4.3. Máy phun khử khuẩn - lựa chọn lý tưởng cho không gian lớn

Công dụng:

• Phun sương hoặc dung dịch khử trùng (cồn, Clo, H2O2 loãng…) ra diện rộng, giúp diệt khuẩn toàn bộ không gian nhanh chóng.
• Hiệu quả cao với những nơi có diện tích lớn như nhà xưởng, văn phòng, lớp học, hoặc nhà nhiều tầng.

Cách sử dụng:

• Pha dung dịch theo đúng tỉ lệ hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Đeo khẩu trang, găng tay khi vận hành.
• Đóng kín cửa trong thời gian phun, chờ 30 - 60 phút trước khi trở lại phòng.

Lưu ý:

• Không phun trực tiếp lên thực phẩm, đồ dùng cá nhân.
• Nên dùng định kỳ 1- 2 lần/tuần thay vì hàng ngày để tiết kiệm chi phí và tránh tồn dư hóa chất.

5. Hướng dẫn khử trùng nhà cửa theo từng khu vực

Mỗi không gian trong ngôi nhà đều có những đặc điểm riêng, vì vậy cần áp dụng cách khử trùng phù hợp để vừa sạch sẽ, vừa an toàn.

Phòng khách:

• Dùng dung dịch cồn 70 độ hoặc nước lau dọn khử khuẩn lau các bề mặt tiếp xúc nhiều (tay nắm cửa, bàn, ghế).
• Với sofa vải: hút bụi định kỳ, xịt dung dịch diệt khuẩn loãng và phơi khô.

Phòng bếp:

• Thớt và dao kéo: chà bằng chanh hoặc giấm sau khi rửa, phơi khô dưới nắng để ngăn vi khuẩn.
• Bồn rửa: rắc baking soda, đổ giấm tạo phản ứng sủi bọt, sau đó xả nước nóng để khử mùi.
• Tủ lạnh: lau ngăn tủ bằng hỗn hợp giấm pha loãng, đặt thêm hộp baking soda để hút mùi.
• Bếp gas/điện: lau bằng khăn ẩm thấm dung dịch tẩy rửa dịu nhẹ, tránh hóa chất mạnh làm hỏng bề mặt.

Phòng ngủ:

• Ga gối, chăn màn: giặt bằng nước nóng 60°C trở lên để tiêu diệt vi khuẩn, phơi nắng tự nhiên.
• Rèm cửa: hút bụi hàng tuần, giặt định kỳ bằng xà phòng dịu nhẹ.
• Không khí: đặt máy lọc không khí hoặc tinh dầu khuếch tán (sả, oải hương) giúp thư giãn và kháng khuẩn.

Nhà tắm - nhà vệ sinh:

• Bồn cầu, bồn rửa: vệ sinh bằng dung dịch có chứa Clo hoặc giấm trắng.
• Gạch lát, kẽ gạch: rắc baking soda, chà bằng bàn chải để loại bỏ nấm mốc.
• Rèm tắm, khăn lau: giặt và phơi khô thường xuyên để tránh ẩm mốc.
• Lưu ý: luôn mở quạt thông gió hoặc cửa sổ để giữ không gian khô thoáng.

6. Những lưu ý khi khử trùng nhà cửa

Trước khi dùng dung dịch hoặc thiết bị khử trùng, bạn nên quét dọn, hút bụi, lau chùi sơ bộ để tăng hiệu quả làm sạch cho không gian nhà cửa. Ngoài ra bạn cần lưu ý:

• Vệ sinh nhà cửa thường xuyên hàng ngày/tuần/tháng để tiết kiệm công sức và duy trì môi trường sống an toàn lâu dài.
• Giữ nhà cửa luôn khô thoáng bằng cách mở cửa sổ, bật quạt thông gió hoặc dùng máy hút ẩm để giảm độ ẩm trong phòng và lau khô ngay sau khi vệ sinh nhà tắm, bếp hoặc các khu vực dễ ẩm mốc.
• Lọc không khí bằng cây xanh như lưỡi hổ, trầu bà, lan ý (có khả năng hấp thụ khí độc, lọc bụi mịn tự nhiên). Đặt cây ở phòng khách, phòng làm việc hoặc ban công để cải thiện chất lượng không khí, tuy nhiên không nên đặt nhiều cây trong phòng ngủ.

Khử trùng không gian sống là việc làm cần thiết để bảo vệ sức khỏe cả gia đình trước bụi bẩn và vi khuẩn gây bệnh. Hy vọng với những cách khử trùng nhà cửa được chia sẻ trong bài viết này, bạn sẽ có thể giữ ngôi nhà luôn sạch thoáng, an toàn. Hãy bắt đầu từ những thói quen nhỏ, lựa chọn dung dịch và thiết bị phù hợp để duy trì môi trường sống lành mạnh và an tâm tận hưởng mỗi ngày trong chính tổ ấm của mình.